1980
Palester spisuje wspomnienia z lat wojennych, zakończone gorzką konkluzją:
Wojna się skończyła, wszyscy czuliśmy gorzki smak krzywdy i liczyliśmy tragiczne straty wracając do ruin z plecakami wyładowanymi rękopisami nowych partytur. Wszystko zaczynało się od nowa i nawet mi na myśl nie przychodziło, że to co przyjdzie, nie będzie lepsze od tego co minęło...
Powstaje II Sonata na fortepian.
2 marca – w Katowicach prawykonanie Koncertu klawesynowego Henryka Mikołaja Góreckiego.
2 marca – umiera Jarosław Iwaszkiewicz.
26 marca – umiera Zofia Lissa.
15 kwietnia – w Paryżu umiera Jean-Paul Sartre.
1 maja – w Nowym Jorku premiera II Symfonii Krzysztofa Pendereckiego.
14 sierpnia – rozpoczyna się strajk w Stoczni Gdańskiej.
31 sierpnia - podpisanie porozumienia miedzy strajkującymi a władzami.
6 września – ze stanowiska pierwszego sekretarza PZPR ustępuje Edward Gierek.
17 września – zostaje założony NSZZ „Solidarność”.
Czesław Miłosz otrzymuje nagrodę Nobla.
1981
31 stycznia – na Walnym Zebraniu Członków Związku Kompozytorów Polskich przywrócono Romanowi Palestrowi członkostwo związku.
Palester zostaje zaproszony na Kongres Kultury Polskiej - odmawia przyjazdu ze względu na zły stan zdrowia. W telegramie do organizatorów kompozytor pisze: Jeśli o mnie chodzi, to od 30 lat staram się na swój skromny sposób walczyć słowem w obronie zasad, które i Panom są bliskie.
Na festiwalu Warszawska Jesień ma miejsce prawykonanie utworu Metamorfozy na orkiestrę symfoniczną, skomponowanego w latach 1966-68. Jednak wykonania jego utworów wciąż są rzadkością.
Palester kończy pracę nad Etiudami na fortepian oraz nad V Symfonią.
9 stycznia - umiera współtwórca Warszawskiej Jesieni, Kazimierz Serocki.
13 maja - zamach na papieża Jana Pawła II.
2 września - umiera drugi współtwórca Warszawskiej Jesieni, Tadeusz Baird.
19 września - prawykonanie Exodusu Wojciecha Kilara na Warszawskiej Jesieni przyjęte entuzjastycznie.
13 grudnia - w Polsce zostaje ogłoszony stan wojenny.
Nagroda Nobla dla Eliasa Canettiego w dziedzinie literatury.
1982
Pogarszający się stan zdrowia Romana Palestra i jego żony Barbary nie sprzyja pracy kompozytorskiej. Palester koncentruje się na przepisywaniu dawnych partytur i ich porządkowaniu.
10 listopada – umiera Leonid Breżniew. Jego następcą zostaje Jurij Andropow.
Nagroda Nobla dla Gabriela Garcii Marqueza w dziedzinie literatury za „powieści i opowiadania, w których fantazja i realizm łączą się w złożony świat poezji, odzwierciedlającej życie i konflikty całego kontynentu”.
Arvo Pärt kończy swoją Pasję wg. św. Jana, będącą kulminacją stylu tintinnabuli. Dzieło to pochłaniało siły kompozytora estońskiego od jego wyjazdu z Estonii w 1980. Kompozycja ukazała się drukiem dopiero w 1988 roku.
Bojkot telewizji przez artystów w Polsce. W tym roku decyzją ZKP nie odbywa się festiwal Warszawska Jesień.
1983
Na Zjeździe Związku Kompozytorów Polskich Palester otrzymuje godność Członka Honorowego.
6 września – umiera Barbara Palester, żona kompozytora.
26 września – Palester przyjeżdża do Krakowa na swój koncert kompozytorski, na którym zostaje prawykonane Te Deum. Kraków przyjął Palestra niezwykle ciepło. Podczas koncertu powitano kompozytora owacją na stojąco, zorganizowano też spotkanie z słuchaczami. W jednym z wywiadów Palester powiedział:
Powracam z przekonaniem, iż wszyscy, niezależnie od miejsca, w które rzuciły nas losy - myślę o polskich twórcach - robimy tę samą robotę. Robotę na rzecz polskiej kultury.
19 kwietnia – umiera Jerzy Andrzejewski.
17 czerwca – w Warszawie umiera Miron Białoszewski.
22 lipca – po pielgrzymce Jana Pawła II do Polski zniesienie stanu wojennego.
29 września – prawykonanie III Symfonii Witolda Lutosławskiego w Chicago.
28 listopada – premiera opery Messiaena Saint François d'Assis.
Lech Wałęsa laureatem Pokojowej Nagrody Nobla.
1984
Palester dokonuje ostatniej redakcji V Symfonii. Kontynuuje też pracę nad porządkowaniem wcześniejszych utworów. Władze PRL wciąż utrudniają wykonania dzieł Palestra.
6 września – premiera filmu Milosa Formana, Amadeusz.
28 września – w Stuttgarcie premiera Polskiego Requiem Krzysztofa Pendereckiego.
19 października – zostaje uprowadzony a następnie zamordowany ksiądz Jerzy Popiełuszko.
6 listopada – Ronald Reagan wybrany ponownie na prezydenta USA.
Ukazuje się książka Wiesława Myśliwskiego Kamień na kamieniu.
Publikacja powieści Milana Kundery Nieznośna lekkość bytu (polskie tłumaczenie ukaże się rok później).
1985
Powstaje ostatnia (trzecia) wersja Koncertu skrzypcowego. Pomimo braku zakazów, kompozycje Palestra są niezwykle rzadko wykonywane w Polsce.
31 stycznia – prawykonanie Derive I Pierre'a Bouleza w Londynie.
11 marca – po śmierci Czernienki Gorbaczow zostaje pierwszym sekretarzem Komitetu Centralnego KPZR. Jego programem staje się pierestrojka i głasnost’.
28 marca – umiera Marc Chagall.
III Symfonia Lutosławskiego zostaje uhonorowana Grawemeyer Award przyznawaną przez Uniwersytet w Louisville.
1986
5 maja – Palester zostaje członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej.
28 stycznia – eksplozja wahadłowca Challenger. Ginie 7 astronautów.
31 stycznia – prawykonanie w Zurichu II Łańcucha Witolda Lutosławskiego
15 kwietnia – w Paryżu umiera Jean Genet.
25 kwietnia – dochodzi do awarii elektrowni jądrowej w Czernobylu.
31 sierpnia – umiera jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy XX wieku Henry Moore.
Na Warszawskiej Jesieni debiutuje Hanna Kulenty.
1987
Palester rozpoczyna pisać swoje wspomnienia zatytułowane Słuch absolutny. W założeniu mają być one autobiografią pełną subiektywnych dygresji dotyczących historii, sztuki i muzyki. Oto fragment pierwszego rozdziału zatytułowanego Wspomnienie z innego świata:
Starość odrywa nas od upływającego czasu, kąt patrzenia staje sie szerszy, myśl bardziej celna, widzimy mnóstwo rzeczy, których dawniej nie widzieliśmy. Przeważnie bywa to niewesołe, bo przykro wiedzieć, że życie nie zmieniło nas ani na lepsze, ani na gorsze, groszowy determinizm - jak mówi Saint-Beuve - w niektórych pokładach stwardnieliśmy na martwy kamień, inne rozsypały się miałko...Wszystko to najjaskrawiej wychodzi na wierzch w absolutnej ciszy, przed świtem...
W związku z przypadającą osiemdziesiątą rocznicą urodzin kompozytora organizowane są specjalne koncerty:
20 października – na Zamku Królewskim w Warszawie koncert z cyklu "Portret kompozytora" poświęcony twórczości Palestra. Zostają wykonane Suita we czwórkę, Monogramy i II Trio smyczkowe.
21 października – koncert rocznicowy w Filharmonii Krakowskiej.
23 października – PTMW organizuje spotkanie z Romanem Palestrem. Niestety kompozytor nie może przybyć osobiście i tylko przesyła List do słuchaczy który zostaje odczytany podczas spotkania. Wykonano wówczas Duety na 2 skrzypiec i Varianti na 2 fortepiany oraz odtworzono z kasety V Symfonię.
Kompozytor kończy pracę nad kantatą Listy do Matki.
22 lutego - w Nowym Jorku umiera Andy Warhol.
1 czerwca - we Wrocławiu pierwszy happening „Pomarańczowej Alternatywy”.
8–14 czerwca - trzecia pielgrzymka Jana Pawła II do Polski (papież odwiedza Szczecin, Gdynię , Gdańsk i Łódź).
5 sierpnia - w Warszawie umiera Zygmunt Mycielski.
22 października - premiera opery Johna Adamsa Nixon w Chinach.
Josif Brodsky otrzymuje Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury „za uniwersalne wartości całokształtu twórczości literackiej, odznaczające się jasnością myśli i poetycką siłą”.
1988
23 września – wykonanie V Symfonii Palestra podczas festiwalu Warszawska Jesień.
Powstają ostatnie kompozycje Palestra: opracowania Kolęd, oraz druga wersja Psalmu V do słów Wespazjana Kochowskiego.
7 maja – prawykonanie opery Karlheinza Stockhausena: Monatgs aus Licht w Teatro alla Scala w Mediolanie.
10 czerwca – w Warszawie umiera Henryk Stażewski.
19 sierpnia – prawykonanie Koncertu fortepianowego Witolda Lutosławskiego przez Krystiana Zimermana w Salzburgu.
29 listopada – ZSRR zaprzestaje zagłuszania audycji Radia Wolna Europa.
Po wyborach parlamentarnych Rosjanie zaczynają wycofywać się z Afganistanu (ostateczne wycofanie wojsk radzieckich nastąpi w lutym 1989 roku).
Powstaje niezwykły cykl nowel telewizyjnych Dekalog w reżyserii Krzysztofa Kieślowskiego. Będzie on emitowany przez polską telewizję w 1989 roku.
1989
5 sierpnia – kompozytor umiera w swoim paryskim mieszkaniu przy ulicy Chardon-Lagache.
30 sierpnia – zostaje odprawiona msza żałobna za Romana Palestra w Kościele Polskim w Paryżu.
4 września – urna z prochami kompozytora zostaje pochowana na Cmentarzu Polskim w Montmorency, gdzie spoczywają także Julian Ursyn Niemcewicz i Cyprian Kamil Norwid.
6 lutego – w Warszawie rozpoczynają się obrady okrągłego stołu, które potrwają do 5 kwietnia. W ich wyniku nastąpią przełomowe zmiany ustroju Polski, m.in. zostaje umożliwiona rejestracja NSZZ "Solidarność", władze wyrażają zgodę na powstanie niezależnych mediów (m.in. reaktywowanie „Tygodnika Solidarność” i stworzenie „Gazety Wyborczej”), ustalono przywrócenie Senatu i urzędu Prezydenta (wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe) oraz zgodzono się na częściowo wolne wybory do Sejmu.
4 czerwca – w częściowo wolnych wyborach zdecydowane zwycięstwo kandydatów Solidarności.
12 września – Tadeusz Mazowiecki zostaje pierwszym niekomunistycznym premierem.
Podczas Warszawskiej Jesieni zostają wykonane fragmenty opery Saint François d'Assis Messiaena. Przy okazji francuski kompozytor odwiedza Warszawę i Katowice.
22 grudnia – w Paryżu umiera Samuel Beckett.