1930–1939

1930

Powstają kolejne kompozycje Palestra: I Kwartet smyczkowy (zaginiony), Trzy pieśni do słów Iłłakowiczówny (pierwszy zachowany utwór Palestra) oraz Muzyka symfoniczna (pierwszy utwór na orkiestrę młodego kompozytora).

Palester rozpoczyna współpracę z radiem - powstaje muzyka do słuchowiska radiowego Sycylianin, czyli miłość malarzem. Do wybuchu II wojny światowej kompozytor skomponuje muzykę do około 40 słuchowisk radiowych.

 

13 kwietnia - pierwsza wystawa sztuki nowoczesnej w Łodzi uważana za początek istnienia Muzeum Sztuki, jednej z najstarszych placówek na świecie poświęconych sztuce współczesnej.

29 czerwca - przychodzi na świat Sławomir Mrożek.

25 listopada - ukazuje się pierwszy tom powieści Roberta Musila Człowiek bez właściwości.

23 grudnia - prawykonanie Symfonii Psalmów Igora Strawińskiego.

Sibelius pracuje nad VIII Symfonią (której nigdy nie ukończy). 

W Warszawie ukazuje się powieść Stanisława Ignacego Witkiewicza Nienasycenie.

1931

29 maja - prawykonanie w Filharmonii Warszawskiej Muzyki symfonicznej Palestra okazuje się pierwszym sukcesem debiutującego kompozytora. Wkrótce dzieło to zostanie wykonane na IX Festiwalu Muzyki Współczesnej w Londynie i Oksfordzie.

W czerwcu Palester kończy studia w klasie Sikorskiego, przedstawiając jako pracę dyplomową Psalm V do słów Wespazjana Kochowskiego.

Rozpoczyna pracę jako kierownik muzyczny Teatrów Miejskich we Lwowie.

 

24 października - przychodzi na świat Sofia Gubajdulina.

26 października - początek procesu zwanego brzeskim przeciw opozycji centrolewicowej. W jego wyniku 10 przywódców Centrolewu (m.in. Wincenty Witos) zostało skazanych na kary od 1.5 do 3 lat więzienia.

Edmund Husserl pisze swoje fundamentalne dzieło filozoficzne Medytacje kartezjańskie.

Katarzyna Kobro i Władysław Strzemiński wydają traktat: Kompozycja przestrzeni i obliczenia rytmu czasoprzestrzennego.

1932

Palester zostaje zastępcą członka Zarządu Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich.

Powstają kolejne kompozycje Palestra: Symfonia dziecięca i Taniec z Osmołody.

18 czerwca - premiera filmu Dzikie pola z muzyką Palestra. Jest to pierwsza kompozycja filmowa Palestra.

11 listopada - prawykonanie Tańca z Osmołody w Filharmonii Warszawskiej. Krytycy warszawscy przyjęli dzieło młodego kompozytora bez entuzjazmu.

Lata 30.

 

14 stycznia - prawykonanie Koncertu fortepianowego G-dur Ravela w Paryżu.

25 lipca - Polska zawiera pakt o nieagresji między Polską a ZSRR (mający obowiązywać przez 3 lata z możliwością przedłużenia).

Ukazuje się antyutopia Aldousa Huxleya Nowy wspaniały świat.

Ukazuje się książka Louis-Ferdinada Céline'a  Podróż do krańca nocy.

1933

Palester komponuje muzykę do filmu Zabawka oraz do licznych sztuk teatralnych.

Zabawka, 1933

 

23 stycznia - prawykonanie II Koncertu fortepianowego Beli Bartóka we Frankfurcie.

30 stycznia - Adolf Hitler zostaje kanclerzem III Rzeszy.

W nocy z 27 na 28 lutego - pożar Reichstagu w Berlinie.

23 grudnia - Paul Klee opuszcza Niemcy i udaje się na emigrację do Szwajcarii.

Przeniesiona rok wcześniej do Berlina awangardowa uczelnia Bauhaus przestaje istnieć.

Na IV Kongresie Międzynarodowego Stowarzyszenia Architektury Nowoczesnej zostaje sformułowany zestaw postulatów dotyczących urbanistyki i budownictwa mieszkaniowego zwany Kartą Ateńską.

1934

Palester współpracuje z Teatrem Polskim w Warszawie pisząc muzykę do sztuk wystawianych przez Leona Schillera: Dziady i Sen nocy letniej. Komponuje też I Symfonię.

Dopiero kiedy to usłyszałem, zdałem sobie sprawę z tępoty i pustki samego zamierzenia. Bo po prostu banał tematów i atmosfera taniego folkloru wciągnęła mnie bezwiednie w łatwiznę, która zresztą była w zgodzie z założeniem czysto muzycznym, ale właśnie samo założenie nie było warte zachodu. Odłożyłem partyturę na półkę z mocnym postanowieniem, że tego się więcej grać nie będzie.

Żerosławice, lata 30.

 

26 stycznia - Polska podpisuje pakt o nieagresji z Niemcami.

12 marca - prawykonanie symfonii Paula Hindemitha Mathis der Mahler w Berlinie.

W nocy z 29 na 30 czerwca Hitler aresztuje przywódców SA. Większość z nich zostanie wkrótce zamordowana. To wydarzenie, znane jako „Noc długich noży”, jest kolejnym etapem bezwzględnej walki Hitlera o wyłączną władzę.

7 listopada - prawykonanie Rapsodii na temat Paganiniego Sergiusza Rachmaninowa (z kompozytorem w roli solisty).

Maria Dąbrowska kończy czwarty (i ostatni) tom epopei powieściowej Noce i dnie.

1935

W lipcu Palester bierze udział w zjeździe muzyków w Krzemieńcu.

Powstają Wariacje na orkiestrę kameralną, Mała uwertura i Trzy utwory na fortepian.

Roman Palester, lata 50.

 

8 kwietnia - prawykonanie V Kwartetu Beli Bartoka w Waszyngtonie.

12 maja - umiera Józef Piłsudski.

15 września - zostają uchwalone ustawy norymberskie.

Ukazuje się powieść Zofii Nałkowskiej Granica.

1936

Na Festiwalu Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej w BarcelonieTaniec z Osmołody zostaje dobrze przyjęty. Obecny na Festiwalu kompozytor ma okazję zapoznać się z najnowszymi utworami Bartóka, Schönberga i Berga. W Barcelonie poznaje także Barbarę Podoską, pełniącą funkcję sekretarza Zarządu Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej. Znajomość ta szybko przekształca się w silne uczucie.

Na początku roku kompozytor wyjeżdża do Paryża gdzie nawiązuje kontakty ze Stowarzyszeniem Młodych Muzyków Polaków w Paryżu. W tym czasie powstają następujące utwory: Koncert fortepianowySonatina na 3 klarnety i II Kwartet smyczkowy.

 

27 kwietnia - premiera baletu Harnasie Karola Szymanowskiego w Paryżu okazuje się wielkim sukcesem.

17 lipca - początek wojny domowej w Hiszpanii.

19 sierpnia - w Hiszpanii zostaje zamordowany Federico García Lorca.

2 listopada - pierwsza publiczna audycja telewizyjna nadana przez BBC w Wielkiej Brytanii.

10 grudnia - w Rzymie umiera Luigi Pirandello.

1937

19 listopada - podczas Paryskiej Wystawy Światowej ma miejsce prawykonanie baletu Pieśń o ziemi skomponowanego przez Palestra na zamówienie Polskiego Baletu Reprezentacyjnego.

Zapłacili tak świetnie, że nie miałem siły odmówić, ale jednocześnie bardzo się spieszyłem do Barbary, która czekała na mnie w Carry-le Rout koło Marsylii. Więc chwyciłem, co było przeznaczone do wyrzucenia i prędko skleciłem balet, do którego - o dziwo - do tej pory teatry wracają i nikt nie ma pretensji.

 

29 marca - w Lozannie umiera Karol Szymanowski.(podczas uroczystości pogrzebowych 7 kwietnia  w Warszawie wykonano Wariacje fortepianowe op. 10 Karola Szymanowskiego w instrumentacji Palestra).

26 kwietnia - wioska Guernica zostaje zbombardowana przez Niemców. Na kanwie tego wydarzenia Pablo Picasso tworzy jeszcze w tym samym roku swój słynny obraz.

19 lipca - w Monachium zostaje zorganizowana przez nazistów wystawa Entartete Kunst.

23 sierpnia - w Rouen umiera Albert Roussel.

1938

6 kwietnia - w Teatrze Wielkim w Warszawie zostaje wykonana po raz pierwszy w Polsce Pieśń o ziemi Palestra, spotykając sie z przychylnymi recenzjami.

Palester komponuje Suitę symfoniczną i Concertino na saksofon altowy.

 

16 stycznia - Benny Goodman wykonawcą pierwszego koncertu jazzowego w Carnegie Hall.

12 marca - wojska niemieckie wkraczają do Austrii. Wydarzenie to znane jest jako Anschluss.

29-30 września - na konferencji w Monachium zostaje zawarte porozumienie o przyłączeniu części państwa Czechosłowackiego do Rzeszy Niemieckiej.

W nocy z 9 na 10 listopada ma miejsce w Niemczech pogrom Żydów zwany „Nocą kryształową”.

Wydanie powieści Witolda Gombrowicza Ferdydurke.

1939

W kwietniu odbywa się Festiwal Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej w Warszawie, na którym zostaje wykonany balet Pieśń o ziemi. Roman Palester z Barbarą Podoską prowadzi sekretariat festiwalu.

W ostatnich dniach sierpnia [Barbara] zatelefonowała do mnie z Montecatini z zapytaniem, czy ma wracać, czy czekać na mnie we Włoszech. Ponieważ już wtedy wszyscy liczyliśmy się z wojną, więc – choć nie otrzymałem jeszcze karty mobilizacyjnej – prosiłem ją, aby wracała, co też zrobiła, wracając do Warszawy 30 sierpnia, tj. przedostatnim pociągiem, jaki przyszedł z Wiednia.

W zimie Palester komponuje Sonatę na 2 skrzypiec i fortepian.

 

2 marca - w Fontainbleau umiera Oskar Miłosz

1 września - napad hitlerowskich Niemiec na Polskę,  początek II wojny światowej.

17 września - na wiadomość o wkroczeniu wojsk sowieckich do Polski Stanisław Ignacy Witkiewicz popełnia samobójstwo.

James Joyce tworzy swoje najbardziej hermetyczne dzieło Finnegans Wake.