Ostatnie lata

Paderewski redivivus

Paderewski redivivus. Audycja specjalna, 29 marca 1970

Dyskusja okrągłego stołu o Pablu Picasso

Dyskusja okrągłego stołu o Pablu Picasso. Przewodniczy: Roman Palester. Udział biorą: Józef Czapski, Konstanty Jeleński, Adam Sutkowski, Zapowiedź - Andrzej Chomiński. Audycja z 3 czerwca 1973

Roman Palester, lata 60./70.Roman Palester, lata 70.Lata 70.Roman Palester, lata 70.

W 1972 roku po przejściu na emeryturę Palestrowie zamieszkali ponownie w Paryżu. Kompozytor poświęcił się teraz wyłącznie pracy twórczej. Na Zachodzie mało popularny, budził coraz większe zainteresowanie w kraju. Zapis cenzury na nazwisko Palestra, podobnie jak na Andrzeja Panufnika, został uchylony dopiero w 1977 roku, dzięki staraniom Zarządu Głównego Związku Kompozytorów Polskich. Okazją po temu stały się koncerty i sesje naukowe organizowane w Warszawie w pięćdziesiątą rocznicę założenia Stowarzyszenia Młodych Muzyków Polaków w Paryżu. Od tego czasu utwory Palestra zaczęły się ponownie pojawiać w programach koncertowych. I tak na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień” w 1979 roku odbyło się prawykonanie Koncertu na altówkę i orkiestrę w którym solistą był Stefan Kamasa, a dyrygował Andrzej Markowski. Na Walnym Zebraniu Członków Związku Kompozytorów Polskich 31 stycznia 1981 roku anulowano decyzję z 1951 roku o skreśleniu Palestra z listy członków. W tym samym roku kompozytor otrzymał zaproszenie od Komitetu Porozumiewawczego Stowarzyszeń Twórczych i Naukowych do udziału w Kongresie Kultury Polskiej, który odbył się w dniach 11-13 grudnia 1981. Palester nie przyjął jednak zaproszenia. W ten sposób został mu oszczędzony szok, jaki dotknął uczestników, gdy obrady zostały przerwane wskutek ogłoszenia w Polsce stanu wojennego 13 grudnia 1981 roku.

6 września 1983 roku zmarła po długotrwałej chorobie żona kompozytora, Barbara Palestrowa. Cios ten sprawił, że nigdy już Palester nie odzyskał swojej siły i równowagi duchowej. Przyjechał jednak wkrótce potem do Polski i był obecny na koncercie kompozytorskim w Sukiennicach pod dyrekcją Stanisława Gałońskiego oraz na prawykonaniu Hymnus pro gratiarum actione (Te Deum) w Filharmonii Krakowskiej pod dyrekcją Tadeusza Strugały. Graniczyło z cudem, iż Palester posługujący się paszportem uchodźczym zdołał w okresie stanu wojennego uzyskać wizę wjazdową do Polski. Pomimo zakazu transmisji radiowej i nagrań dźwiękowych obu koncertów oraz tajnych poleceń zabraniających oficjalnych spotkań z kompozytorem, obecność Palestra w Krakowie stała się dużym wydarzeniem, a dla niego osobiście oba koncerty i spotkania z przyjaciółmi były wzruszającym przeżyciem.

W ostatnich latach Palester niewiele komponował. Porządkował swoje partytury, sporządzając niekiedy nowe wersje dawnych utworów. Zaczął też pisać wspomnienia zatytułowane Słuch absolutny. Niestety nie zdołał tej pracy doprowadzić do końca. Nie udało się także zrealizować planu kolejnej podróży do Polski. Po krótkiej chorobie Roman Palester zmarł 25 sierpnia 1989 roku nad ranem w swoim paryskim mieszkaniu przy ulicy Chardon-Lagache 46-48. Został pochowany na Cmentarzu Polskim w Montmorency pod Paryżem.

Zofia Helman

Roman Palester, lata 70.Roman Palester, lata 70.Roman Palester, lata 70.Roman Palester, lata 70.Roman Palester, lata 70.Roman Palester, lata 70.Roman Palester w Szwajcarii, lata 70.Roman Palester w Szwajcarii, lata 70.Roman Palester w Szwajcarii, lata 70.Roman Palester w Szwajcarii, lata 70..Roman Palester w Szwajcarii, lata 70.Roman Palester w Szwajcarii, lata 70.Roman Palester w Szwajcarii, lata 70.Roman Palester, lata 70.Roman Palester, lata 70.Roman Palester, lata 70.Roman Palester, lata 70.Roman Palester, lata 70.Roman Palester, lata 70.Roman Palester, lata 70.Roman Palester, lata 70.Roman Palester, lata 70.02_48_W_zaciszuParyż, lata 80.Ze Stefanem KisielewskimZ Tadeuszem KaczyńskimNa audiencji u papieżaNa audiencji u papieżaNa audiencji u papieżaPo prawykonaniu Te DeumPo prawykonaniu Te Deum Po prawykonaniu Te DeumPo prawykonaniu Te DeumPo prawykonaniu Te DeumPo prawykonaniu Te Deum Z wizytą w ZKPZ Wizytą w ZKPWizyta w ZKPZ Tadeuszem KaczyńskimWizyta w ZKP, 1983Roman Palester, 1983Roman Palester, 1983Roman Palester, 1983Roman Palester, 1983Roman Palester, 1983Roman Palester, 1983Roman Palester, 1983Roman Palester, 1983Roman Palester, 1983Roman PalesterTelegramTelegram do ZKPProtokół ZKPProtokół ZKPUchwała ZKPPismo ZKPSłuch absolutnySłuch absolutnySłuch absolutnyRoman Palester, lata 80.Roman PalesterRoman Palester, lata 80Paryż, lata 80.Paryż, lata 80.Paryż, lata 80.Roman Palester, lata 80Roman Palester, lata 80. Paryż, lata 80.Paryż, lata 80.W domuCmentarz w Montmorency.