Trzy wiersze do słów Czesława Miłosza na sopran i 12 instrumentów, 1973-77

Trzy Wiersze Czesława Miłosza postały w latach siedemdziesiątych, kiedy Roman Palester głównie zajęty był pisaniem muzyki fortepianowej (powstały wtedy obie sonaty fortepianowe, cykl Espressioni,ostateczna forma Wariacji i Passacaglia. Dlatego nie powinno dziwić, że pierwotnie kompozytor planował napisać cykl pieśni z fortepianem. Pierwotna wersja Trzech Wierszy na głos i fortepian powstała prawdopodobnie w 1973 roku i została później przez kompozytora zniszczona. Później powstała wersja na harfę i głos, a dopiero w 1975 r. Palester zdecydował się rozszerzyć partię instrumentalną do 12 głosów. Ostateczna wersja powstała dwa lata później. Prawykonanie utworu miało miejsce w Paryżu w 1979. Trzy Wiersze Czesława Miłosza zostały też wykonane podczas koncertu kameralnego towarzyszącego wizycie kompozytora w Polsce w 1983 roku.

Palester wybrał trzy wiersze Miłosza z cyklu Świat – Poema naiwne, wchodzącego w skład zbioru Ocalenie, który powstał w czasie wojny. Podobnie, jak w przypadku wierszy Rilkego, kompozytor wykorzystuje pełen tekst wierszy Miłosza, nie dokonując żadnych zmian. Na znaczenie tekstu wskazuje zresztą tytuł kompozycji – Palester był w tej kwestii zawsze niezwykle precyzyjny i reagował bardzo ostro, gdy niedokładnie podawano tytuły jego utworów. Dlatego „Wiersze” a nie „pieśni do słów”. Jak zwykle u tego twórcy, tekst jest podany sylabicznie, a kompozytor dba o dokładne przekazanie sensu poezji. Chociaż utwór oparty jest na swobodnie traktowanej serii, podstawowe znaczenie dla kształtowania formy ma struktura wiersza. Nie znaczy to jednak, że Palester kopiuje w warstwie muzycznej poetycką formę. I tak, pierwsza kompozycja z cyklu, napisana do dwuzwrotkowego wiersza, ma budowę trzyczęściową. Środkowa część tryptyku ma również budowę trzyczęściową, w której muzyka zaokrągla nierównej długości poetyckie strofy. Wreszcie, ostatni utwór jest zbudowany z czterech epizodów odpowiadających nierównej długości członom wiersza.