Albert Camus (1913–1960)

Camus jako pisarz nie zdążył dać pełnej swej miary – cała jego twórczość jest jakby zapowiedzią czegoś znacznie większego, aniżeli to, co zdążył dać w ciągu nielicznych lat pracy twórczej. Camus był kimś więcej niż jedynie autorem interesujących opowieści. Przed kilku dniami opublikowano rezultat ankiety przeprowadzonej na temat Camus wśród studentów Sorbony paryskiej. Pomijam już fakt, że przytłaczająca większość studentów przyklasnęła z entuzjazmem wprowadzeniu jego twórczości do programu licencji uniwersyteckiej – co we Francji jest równoznaczne z konsekracją na "klasyka" – pomijam też, że ci młodzi ludzie uważają go za jednego z największych autorów epoki, ale najbardziej charakterystyczne było w tej ankiecie, że na pytanie, z jakich powodów stawiają tak wysoko Camus, prawie wszyscy studenci odpowiedzieli, że nie z powodów literackich, artystycznych czy poetyckich, ale z powodu treści jego dzieła, z powodu jego znaczenia moralnego, ideowego. Ta ankieta jest jeszcze jednym potwierdzeniem ogromnego pośmiertnego wpływu pisarza na młodzież, a jednocześnie podkreśliła, że ten wpływ ciągle się zwiększa.

Cóż za przedziwne, błyskawicznie szybkie życie, które zaprowadziło Camus od publicystyki politycznej poprzez kilkanaście tomów prozy na wyżyny Nagrody Nobla – w 44 roku życia! Odnosi się wrażenie, jakby całe jego dzieło powstało z jednej bryły, z jednego błyskawicznego rzutu w pośpiechu gorączki twórczej. Tymczasem obecnie, w związku z przygotowywaniem dzieł Camus do zbiorowego wydania w bibliotece "Plejady" Gallimarda, szereg specjalistów przeprowadza badania nad twórczością pisarza i okazuje się, że w rzeczywistości było wprost przeciwnie: pracował wprawdzie szybko i wydajnie, ale później zaczynało się niesłychanie długie przerabianie, poprawianie, pisanie nowych wersji poszczególnych fragmentów, a niekiedy i całych dzieł.

1962