Albert Roussel (1869-1937)

Tendencje artystyczne manifestujące się w muzyce Roussela stały w skrajnym przeciwieństwie do prądów panujących w jego pokoleniu. Co więcej – wydawały się anachroniczne, zakrawały na świadome cofnięcie się w tył w czasach, kiedy jego koledzy Debussy i Ravel byli przywódcami awangardy muzycznej. [...] Aż w końcu przyszedł moment zwrotny. Młodzież muzyczna lat dwudziestych i trzydziestych zaczęła się odwracać od subtelnych mirażów sztuki Debussy’ego i jego epigonów – zaczęła szukać języka bardziej konkretnego, bardziej precyzyjnego. Języka, który by pozwolił na budowę wielkich form symfonicznych. I to pokolenie znalazło w muzyce Roussela piękny wzór i przykład bliski doskonałości. Sam Roussel zmarł w roku 1937 i nie był już świadkiem swego definitywnego tryumfu. Ale w ciągu lat, które dzielą nas od jego śmierci, muzyka jego i jej przekonywający, ujmujący czar zyskiwały sobie coraz więcej zwolenników. Dziś muzyka Roussela grana jest powszechnie w Europie i w Ameryce, a on sam uznany został za jednego z protagonistów i przewodników współczesnego nam pokolenia kompozytorów. [...]

Dzieło Roussel’a jest wiernym odbiciem psychiki samego artysty. Muzyka jego jest jasna, pogodna, pozbawiona owego wywnętrzającego się, kokieteryjnego ekshibicjonizmu, którym grzeszą niektórzy dzisiejsi artyści. Taki sam był też człowiek. Był to rzadki okaz artysty iście gołębiego serca i wzruszającej dobroci, rzadki typ człowieka o którym nikt nie mówił źle, a ci którzy go znali mówili o nim zawsze z głęboką serdecznością. Jego dobroć i skromność były żenujące i zawstydzające. Być może, że był w tym ukryty arystokratyzm ducha i pewna wstydliwość nakazująca ukrywanie istotnych uczuć. Ale na zewnątrz był to klasyczny typ artysty – rzemieślnika, który w swoim zaciszu wiejskim, możliwie odcięty od wielkomiejskiego życia muzycznego, w spokoju i pogodzie ducha budował cierpliwie owe wyrafinowane formy muzyczne, które dziś – w kilkanaście lat po śmierci autora – cieszą się powszechnie ogromnym powodzeniem.

1952