Fryderyk Chopin (1810-1849)

Chopin to nie tylko meteor, który przeleciał przez świat w ognistym blasku swego geniuszu, to nie tylko kompozytor, którego muzyka wzruszać będzie serca ludzkie, póki istnieć będzie świat. Chopin jest prócz tego emigrantem polskim, tułaczem i wygnańcem, któremu najbliższe jest to wszystko, co niesie zapach kraju ojczystego, jego ludzi, krajobrazu i atmosfery. Stąd też nieco inne znaczenie Chopina dla nas Polaków. Dla każdego muzyka polskiego twórczość Fryderyka jest pewnego rodzaju punktem centralnym, ogniskiem soczewki, ogniskiem, w którym zbiegają się nie tylko najbardziej żywotne linie rozwoju muzyki polskiej, ale w którym zarysowane są również pewne daleko w przyszłość sięgające tendencje artystyczne. Oczywiście muzyka polska istniała i przed Chopinem. Była nawet względnie bogata i poruszała się swobodnie po ówczesnych utartych szlakach europejskich. Ale w całej dawniejszej, przed-chopinowskiej muzyce polskiej – pomimo całego jej splendoru i wielkości – nie ma owego nurtu rdzennej polskości, który tak potężnym strumieniem naznaczył dzieło Fryderyka. Nie ma, bo nie mogło go być. Rozkwit cech narodowych w muzyce nastąpił dopiero w XIX wieku, między innymi właśnie dzięki takim kompozytorom, jak Chopin. Okres wcześniejszy cechuje owa jednolitość koncepcji i uniwersalność środków, dzięki której komponowano tak samo we Francji, jak i w Niemczech; tak samo w Polsce, jak w Hiszpanii. Nie uchybia to w niczym talentom i wielkości kompozytorów okresu przed-romantycznego. Gdzie indziej i w czym innym leży ich wielkość, a sztuka ich na pewno nie jest z gorszego gatunku kruszcu. Jest po prostu inna.

1954